جنگ روانی


نویسنده تهیه و تنظیم حیدر فضل ا.. تبار ا ع س ساصد   

چقدرتمندان بویژه نظام سلطه در طول تاریخ از روش های گوناگونی به منظور تحمیل اراده خود بهره برده اند که یکی از این ابزار ها کاهش و تخریب روحی ملتها از طرق مختلف است . جنگ روانی با هدف

قرار دادن اندیشه یا بینش ، عقل و در نهایت اراده مخاطبان و نوع رفتار آنها در زمره خطرناکترین ابزار ها قرار دارد . جنگ روانی با توجه به انقلاب ارتباطات و گسترش روز افزون وسایل ارتباط جمعی حربه ای است که به کمک آن برخی قدرت ها با مردم کشورهای هدف ارتباط برقرار کرده و بر افکار و خواسته ، نگرش ها و رفتار های آنها تاثیر می گذارند . نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران پیوسته از بدو تاسیس آماج جنگ روانی قدرتهای استکباری بوده و هست . 

 اصطلاح جنگ روانی در جریان جنگ جهانی دوم و پس از آن در کشور امریکا رواج یافت . جنگ روانی از واژه‌هایی است که تاکنون تعاریف متنوع و گوناگونی بر اساس شرایط استفاده از آن ارائه شده است. ارتش امریکا در مارس 1955 در آیین‌نامه رزمی خود تعریفی جالب از جنگ روانی در عرصه بین‌المللی ارائه کرد .

 «جنگ روانی استفاده دقیق و طراحی شده از تبلیغات و دیگر اعمالی است که منظور اصلی آن تأثیرگذاری بر عقاید، احساسات، تمایلات و رفتار دشمن، گروه بی‌طرف و یا گروه های  دوست به نحوی که پشتیبانی برای برآوردن اهداف و مقاصد ملی باشد».

تعریف جامع تر از جنگ روانی :

 « عبارت از فرایند بهره برداری صحیح و طراحی شده از تبلیغات و دیگر اقدام هایی که هدف اصلی آن نفوذ در عقاید ،احساسات ، عواطف ، تمایلات و رفتار مخاطبان ( افراد دشمن ، بیطرف و هم پیمان ) و تاثیر گذاری برآنان برای دستیابی به اهداف و مقاصد ملی باشد »

وظیفه عمده جنگ روانی از دیدگاه نظام سلطه

وظیفه جنگ روانی ، تحمیل اراده ما بر اراده دشمن به منظور حاکم شدن براعمال آنان است از راه های غیر از راه نظامی و وسایلی غیر از وسایل اقتصادی  . طرفداران این نظریه معتقدند که جنگ روانی شامل هر عملی می شود که دشمن را وادار به خارج ساختن افراد و تجهیزات خود از عرصه  فعالیت در جبهه کند و او را مجبور سازد تا افراد سلاح خود را برای آمادگی جهت مقابله به حمله ای که صورت نخواهد گرفت ، درگیر کند  طرفداران این نگرش اغلب بر این باورند که تبلیغات جزء اصلی و اساسی جنگ روانی است نه همه آن.

- اهداف جنگ روانی

در تدوین یک جریان خبری با استفاده از اصول جنگ روانی آنچه لازم است در ابتدا مورد توجه

قرار گیرد اهداف جنگ روانی است که  عبارتند از :

•    از بین بردن امید نزد مخاطبان، کشور و یا جناح مقابل

•    بی اعتمادی نسبت به رهبران کشور یا جناح مقابل

•    شکاف در بین جامعه مخاطب

· مرعوب کردن مسوولان و نخبگان ، تضعیف اراده عمومی ، تلقین مکرر مطالب غیر واقعی برای تغییر درک مردم از واقعیات جامعه ، تضعیف اعتماد به نفس مردم ، سست کردن وحدت مردم و مسوولان و دامن زدن به اختلافات قومی و مذهبی ، سیاسی از جمله اهداف جنگ روانی دشمنان ملت مسلمان است

·   ایجاد جنگ روانی  یکی از اهداف اصلی و استراتژی نظام سلطه در میدان ناتوی فرهنگی است که    می تواند در ضایع کردن توان وانرژی ملل جهان موثر باشد . 

- مهترین ابزارهای جنگ روانی

تلویزیونها، رادیوها، خبرگزاریها، مطبوعات ، سایتهای خبری ، پست الکترونیک

مهمترین مخاطبان جنگ روانی نیز عبارتند از:

1_    مردم  2 _  احزاب 3 _ سیاستمداران

4 _  گروهها، سازمانها و نهادهای دولتی و غیردولتی

5 _    دولتها     6 _     سازمانهای بین المللی

در طول دو سال اخیر، برخی از مهمترین سناریوهایی که به طور همزمان و به منظور اعمال

جنگ روانی علیه ایران صورت گرفت عبارت بودند از:

•    سناریوی تهدید آمیزبودن ایران برای ملل جهان و این که دستیابی ایران به انرژی هسته ای تهدیدی برای همه کشورهای جهان است .

•    سناریوی ارعاب و تهدید ایران با انتشار محتوای بالای رسانه ای در خصوص امکان حمله  آمریکا و یا اسرائیل به ایران .

•    سناریوی تشویق ایران به مذاکره مستقیم با آمریکا .

•    سناریوی دشمن سازی از ایران برای اعراب و ترغیب ملل عرب و مسلمانان برای مقابله با ایران .

•    محک زدن ایران به شیوه های مختلف، به منظور دریافت این نکته که آیا ایران به خواست  5+1 درمورد برنامه هسته ای اش تن می دهد یا خیر؟

•    سناریوی هالوکاست و پیگیری سناریوی تهدید آمیزبودن اندیشه دولت ایران برای ملل جهان حتی فارغ از دستیابی این کشور به انرژی هسته ای

•    سناریوی اتصال برنامه هسته ای ایران به کره شمالی و بهره گیری ایران از عملکرد هسته ای کره شمالی به نفع پرونده هسته ای خود

•    سناریوی هلال شیعی

•    سناریوی تهدید سنی ها با گسترش تعداد و نفوذ شیعیان در منطقه تحت حمایت ایران
- راهبردهای اساسی جنگ روانی

طراحان جنگ روانی ، نبرد خود را بر تبلیغات استوار کرده‌اند . هدف آنها تاثیرگذاری بر عقاید افراد و یا جامعه موردنظر می‌باشد . جنگ روانی از همه تاکتیکهایی که یک عامل تبلیغاتی انجام می‌دهد، بهره می برد . این عوامل سعی می‌کنند افکار عمومی طرف مقابل را به تسخیر کشانده و از شیوه‌های زیر حداکثر استفاده را به نمایند . مدیران و طراحان خبری پیش از هر چیز ، باید مخاطب خود را به خوبی مورد شناسایی قرار داده و از طریق روشهای روانشناسی اجتماعی ، میزان تاثیری را که هر یک از تاکتیکهای جنگ روانی می توانند ایفا کنند را پیدا نمایند . تاکتیکهای جنگ روانی بسیارند و متناسب با شرایط روز، در حال گسترش و رشد روز افزون هستند.

- برخی از مهمترین تاکتیکهای جنگ روانی

الف ) فریب : یکی از راه کارهای تاثیر گذار برای مخاطبان دادن اطلاعات دروغین و جهت دار یا تصویر وارونه از وقایع است که اغلب با ارائه و نمایش قسمت هایی از واقعیت یا برگزیده ای از آنها این امر تحقق می یابد .

ب ) تخدیر : در این روش متخصصان جنگ روانی برای کند و متوقف کردن رفتار مخاطبان ، پشتوانه احساسی _ عاطفی انها را نشانه  می روند و شور احساس حاکم بررفتار انها را به تدریج کم رنگ و زائل    می کند .

ج ) تشجیع : برخلاف روش قبلی یعنی  تخدیر ، در این روش متخصصان جنگ روانی باید شور شوق و تلاش و حرکت به سوی هدف مطلوب را در مخاطبان برانگیزند و عواطف و احساسات و رفتار آنها را تقویت کنند . 

د ) تطمیع : مخاطبان برای دستیابی به هدف اصلی خود ناچارند برخی از اهداف فرعی را فراموش و برخی امتیازات را رها کنند . متخصصان جنگ روانی با شناخت و آگاهی از این مهم می کوشند اهداف قابل دسترسی  بی درد سری را به مخاطبان پیشنهاد کنند و یا برای آنان پاداش در نظر بگیرند .

ه ) ارعاب : یکی از روش های موثر و کارامد استفاده  ازارعاب توسط طرف های متخاصم و درگیر است . استفاده از حربه تهدید و ایجاد رعب و وحشت میان نیروی های درگیر به منظور تضعیف روحیه و سست  ساختن اراده آنها است .

و) تحریک : انجام اقداماتی است که برروی حالات و رفتار مخاطبان تاثیر می گذارد . در این روش متخصصان جنگ روانی با ارائه پیام ها و اطلاعاتی آگاهی دهنده ، به تحریک احساسات مخاطبان می پردازند و آنان را به سوی تحقق اهداف مطلوب نظر خود سوق می دهند .   

 ح ) سانسور

سانسور عبارت است از حذف عمدی موادی از جریان عبور آگاهیها ، به منظور شکل دادن عقاید و اعمال دیگران است .

سانسور به شکل گسترده‌: ،  دربرگیرنده هر نوع تلاشی جهت تضعیف یا جلوگیری از انتشار مواد نامطلوب از نظر برخی از اولیای امور باشد . بدین‌ترتیب ، ممکن است دولتی جلوی انتشار اطلاعات یا اخباری را که می‌تواند بازتابی مخالف یا ناموافق بر مقامات آن دولت داشته باشد ، بگیرد یا ممکن است دولت مذکور اقدام به صدور مجوزهایی کند که از این راه انتشار مواد نامطلوب را دچار مشکل سازد .

  ط ) تحریف

یکی از رایجترین شیوه‌های پوشش‌ خبری و مطبوعاتی ، تغییر متن پیام به شیوه‌های مختلف از طریق دستکاری خبر است . در مسئله تحریف سه پدیده به چشم می‌خورد که عبارتند از : تعدیل ، شاخ و برگ دادن و جذب . یک خبر در حین انتقال از شخصی به شخص دیگر به تدریج کوچکتر از گذشته ، قابل فهم‌تر و از نظر بازگو کردن ، ساده‌تر می‌شود . در حین فرایند انتقال متوالی بسیاری از جزییات اصلی خبر کم‌کم تعدیل می‌شوند ، تجربه ‌هایی که در مورد تحریف انجام شده است ، نشان می‌دهد که بسیاری از جزییات موجود در ابتدای زنجیره انتقال به‌ شدت حذف می‌شوند . هر بار که خبر تحریف‌شده نقل می‌شود ، میزان جزییات ، هرچند با کندی ، کاهش می‌یابد .

 ی ) محک‌زدن

 برای ارزیابی اوضاع جامعه و طرز تفکر مردم جامعه درباره موضوعی خاص که نسبت به آن حساسیت وجود دارد و یا دریافت بازخورد نظر حاکمان و یا گروهی خاص یا صنفی از اصناف جامعه ، خبری منتشر می‌شود که عکس‌العمل به آن، زمینه طرح سوژه‌های بعدی قرار می‌گیرد عوامل تبلیغاتی سعی می کنند برای دریافت بازخورد نظر گروهی خاص و یا حتی افراد جامعه ، با انتشار یک موضوع عکس‌العمل آنها را مورد ارزیابی قرار دهند و سیاست‌های آینده خود را نسبت به آن طراحی کنند .

تاکتیک محک‌زدن به نوعی تاکتیک بازگشتی هم هست و به افراد خاص برمی‌گردد و جامعه محدودتری را درنظر می‌گیرد. اما بازخوردبیشتر به جامعه و عوام برمی‌گردد.

مثلا برای ارزیابی نظر مردم ایران راجع به رابطه با امریکا ، خبری منتشر می‌شود تا پس از محک‌زدن آن، موضوعات جدی‌تری را دراین باره منتشر سازند . به عنوان مثال میزان حساسیت‌های مذهبی جامعه و یا پایبندی ‌آنها به اصول مورد اتفاق جامعه ، یا شخصیت‌های مورد احترام ووثوق مردم ، یا کشف دید‌گاه‌ها و برنامه‌های جریان حاکم و یا جبهه مخالف نسبت به موضوعی خاص را محک می‌زنند .

این شیوه یکی از شیوه‌های جنگ روانی است . اما امروزه در بازیهای تبلیغاتی و انتخاباتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد . در سیستم‌های نظرسنجی نیز استفاده از افکارعمومی ، نوعی محک‌زدن است

طرح موضوع استفاده نظامی ایران از تکنولوژی غنی‌سازی اورانیوم توسط آمریکاییها ، بازخورد واکنش دائمی ایرانیها را در تاکید بر استفاده غیر نظامی از این تکنولوژیها را به‌دنبال دارد . آمریکا با این کار از یک سو قصد محک‌زدن ایران در این باره را داشته و از سوی دیگر از طرح آن برای اعزام بازرسین مربوطه برای کنترل این پروسه بهره می‌گیرد .

 ک ) اغراق
 
 عوامل تبلیغاتی با بهره‌گیری از این شیوه دست به پخش مطالب مبالغه‌آمیز می‌زنند . آنها سعی می‌کنند مطالب کوچک را بسیار بزرگتر از آنچه وجود دارد جلوه دهند و همچنین قادرند از مطالب بزرگ به شکلی ضعیف و در زمان ، مکان و جایگاهی که به چشم نمی‌آید ، بهره‌برداری کند .
 ل)تفرقه
 
شاید بتوان تفرقه را یکی از مؤلفه‌های عوامل قبلی دانست که با استفاده از آنها عامل تبلیغاتی سعی می‌کند بین جامعه مخاطبان خود با مرزبندی و جناح‌بندی‌هایی که در اکثریت موارد کاذب هم می‌باشد ، مطالبی را پخش کند تا پتانسیل‌ها و توان آنها را کاهش دهد .

  م )  ترور شخصیت

در شیوه‌های جدید ، ترور فیزیکی جای خود را به ترور شخصیت داده است . در زمان‌هایی که نتوان فردی را ترور فیزیکی کرد و یا نباید افراد مورد ترور فیزیکی قرار گیرند ، سعی می‌کنند از طریق عوامل تبلیغاتی جنگ روانی و با استفاده از وسایل ارتباط ‌جمعی ، شخصیت‌های مطرح و مؤثر در جناح مقابل را به زیر ذره‌بین کشیده و با بزرگ‌نمایی نقاط ضعف آنان را ترور شخصیت نماید . اصطلاحی که امروز برای ترورکردن از طریق وسایل ارتباط جمعی یسیار مورد استفاده قرار می گیرد ، Terrorovision ( ترور کردن و ارعاب و تهدید)  است که هدف آن ترور شخصیت های سیاسی و مهم از طریق به تصویر کشیدن نقاط ضعف و حرکات نادرست آنهاست . این عوامل باعث می شود رهبران ذی‌نفوذ نزد مخاطبان دچار بی منزلتی وتخریب چهره شوند .

نتیجه :

با مطالعه مراتب فوق می توان به راحتی دلایل استکبار جهانی را از ایجاد جنگ روانی در این مقطع زمانی در ایران اسلامی را جویا شد . به وضوح اهداف دشمنان نظام مقدس ایران اسلامی روشن است  .  مقام معظم رهبری ( حفظه الله تعالی ) در بیانات مکرر نقشه شوم آنها را برملا نمودند . واقعیت این است که دستگاه سلطه ی جهانی درپی شکست های مکرر و سنگین خود در ایران (از بدو تاسیس انقلاب)، در فلسطین ، لبنان ، افغانستان ، عراق به دنبال تضعیف روحیه مسلمانان به خصوص ایرانیان هستند و می خواهند ضعف های خود را با نشان چنگ و دندان مخفی کنند و در این راستا بودجه اختصاصی استکبار جهانی به سرکردگی امریکای جهانخوار موید این مدعاست . به عنوان مثال اشاره نمایم که « بری لوئن کرون »دستیار وزارت خارجه امریکا در امور حقوق بشر و کار در خصوص بودجه هزینه شده امریکا گفت هدف ما این است که صدای خود را به مردم ایران بر سانیم ، گفت و گو با مردم ایران را تقویت کنیم و مطمئن شویم که سیل اطلاعات به آنها می رسد و به همین دلیل است که قسمت عمده آن را برای رسانه ها صرف میکنیم . جنگ روانی آمریکا علیه ایران با استفاده از منابع خبری هنوز یکی از مهمترین اولویتهای دولت بوش مدعی دموکراسی است . با اینحال اهداف دشمنان نظام از دلایلی ایجادی جنگ روانی  را به شرح زیر تقدیم حضور می نمائیم :

 1 _ مرعوب کردن مسوولان و نخبگان ، تضعیف اراده عمومی ، تلقین مکرر مطالب غیر واقعی برای تغییر درک مردم از واقعیات جامعه ، تضعیف اعتماد به نفس مردم ، سست کردن وحدت مردم و مسوولان و دامن زدن به اختلافات قومی و مذهبی ، سیاسی از جمله اهداف جنگ روانی دشمنان ملت مسلمان است .

2_ یکی از اهداف نظام سلطه ایجاد اختلاف در جبهه داخلی ایران و شنیدن صداهای متفاوت از ایران است به این معنا هدف عملیات روانی امریکا چند دستگی ، ترس و تردید در میان خاصه و عامه کشور و بهترین حالت برای آنها شکل دهی تشنجات اجتماعی ، سیاسی  میباشد . تحقق اهداف ما جز از طریق به هم ریختن روانی و اجتماعی جامعه امکان پذیر نیست .

3 _ هدف از ایجاد جنگ روانی ، توجیه و اغنای افکار عمومی جهان و منطقه (اعراب ) برای پشتیوانه ساختن حمایت آنها از آمریکا و متحدینش می باشد .

4 _ امریکا در تلاش است با ایجاد جنگ روانی افکار عمومی داخلی و خارجی را باخود همراه کند ،تا در صورت وقوع هرنوع اقدام قهری حمایت کشورهای مختلف را در اعمال اهداف ب رعلیه جلب کند .

5 _ ایجاد جنگ روانی توسط استکبار جهانی ریشه در تاریخ کهن دارد به عنوان مثال امریکا طی جنگ جهانی دوم دو سازمان رابرای انجام عملیات روانی و تبلیغاتی تاسیس کرد ( دفتر اطلاعات جنگ که مسولیت آن پوشش خبری مخاطبان داخل و خارج امریکا را برعهده داشته است ، دیگری دفتر خدمات استراتژیک است که وظیفه این دفتر انجام عملیات روانی پنهانی در زمان جنگ بود )

6 _ تخریب باورهای ملی و دینی

7 _ ایجاد اختلاف و تفرقه مذهبی

8 _ تخریب روند بیداری جهان اسلام

9 _ مقابله با پیشرفت و اقتدار علمی ملت ایران

10_و....

درپایان فرمایشات نوروزی مقام معظم رهبری در سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی را مرور می کنیم که نصب العین قرار دادن تدابیر معظم له برای همه ما ایرانیان به حق خنثی کننده نقشه های شوم استکبار جهانی است که فرمود : دشمنان ملت ایران درصدد آن هستند که دشمنی خود را از دو راه با ملت ایران به تحقق برسانندیکی ایجاد تفرقه در میان صفوف ملت ، ازبین بردن یکپارچگی ملت ایران و از دست ملت ایران این نیروی عظیم  وحدت را  ربودن و آنها را به اختلاف داخلی سرگرم کردن و دومی ایجاد مشکلات اقتصادی و تلاش برای توفق ملت ایران در زمینه های گوناگون سازندگی کشور و رفاه عمومی خود ، این دو چیزی است که در نقشه های کوتاه مدت و میان مدت دشمنان ما به طور محسوس وجود دارد که اگر خود آنها هم برزبان نیاورده بودند قابل حدس بود ولی دوشمنان ما خودشان هم به هر دو نکته اعتراف کردند . ملت  ما باید هشیار باشد ، تلاش برای سازندگی کشور و عمده تر و مهمتر از آن تلاش برای اتحاد کلمه و یکپارچگی ملت و اتحاد اسلامی ادامه یابد ، عاقلانه ، هوشیارانه ، خردمندانه و مدبرانه بایستی این اتحاد را حفظ کرد و روز به روز تقویت کرد  من به همین جهت به مساله ی اتحاد کلمه ی ملتمان اهمیت می دهم و به نظر من امسال سال « اتحاد ملی و انسجام اسلامی » است . 

 

  منابع :

 1_ سایت عملیات روانی

2 - جنگ بزرگ بدون شلیک ویژه نامه پایان  سال روزنامه ایران ( اسفند 1385)

3 _ کتاب اصطلاح شناسی 2                                            معاونت سیاسی سازمان

4 _ مثلث سلطه ابعاد و اهداف ناتوی فرهنگی                         استاد خواجه پور

 

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد